2025 жылғы 3 маусымдағы бұйрықпен ҚР Сот әкімшілігі басшысы сот отырысының барысын жазуға арналған аудио-, бейнежазба құралдарын техникалық қолдану қағидаларына және соттарға электрондық құжаттарды беру құралдарын техникалық қолдану қағидаларына өзгерістер енгізді, деп хабарлайды Zakon.kz.
Атап айтқанда, сот отырысының барысын жазуға, аудио-, бейнежазбаларды сақтау және жою, сондай-ақ оларға қол жеткізуді қамтамасыз ететін аудио-, бейнежазба құралдарын техникалық қолдану қағидаларына енгізілген өзгерістерге сәйкес, кассациялық сатыдағы сотта, ҚР Жоғарғы Сотында хаттама жүргізілмейді.
Сонымен қатар, соттарға электрондық құжаттарды беру, оларды тіркеу, өңдеу және танысу қағидаларына да өзгерістер енгізілді.
Электрондық құжаттарды мемлекеттік органдардың электрондық құжат айналымы жүйесі арқылы беру, оларды тіркеу және өтініш берушілерге хабарлау тәртібі мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда құжаттандыру, құжаттамамен басқару және электрондық құжат айналымы жүйелерін пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.
Өтініш беруші сотқа электрондық құжаттарды "Сот кабинеті" сервисінде орналастырылған электрондық нысандарды толтыру арқылы тапсырады.
Сотқа электрондық құжаттарды беру үшін электрондық цифрлық қолтаңба немесе ЖСН/БСН мен құпия сөз арқылы "Сот кабинеті" сервисіне авторизациядан өту қажет.
2025 жылғы 1 шілдеден бастап қағидалардың 8-тармағы жаңа редакцияда күшіне енеді:
Авторизациядан өткеннен кейін өтініш беруші электрондық құжатты жіберу үшін қылмыстық іс жүргізу немесе әкімшілік құқық бұзушылық бойынша іс жүргізу бөліміне кіріп, сот сатысының бірін таңдайды:
- бірінші сатыдағы сот өндірісі;
- апелляциялық сатыдағы сот өндірісі;
- кассациялық сатыдағы сот өндірісі;
- Жоғарғы Сот өндірісі.
Сондай-ақ, өзгерістерге сәйкес, әрбір электрондық құжат электрондық құжаттарды беру жүйесіне жеке файл түрінде жүктеледі. Файлдың атауы құжатты сәйкестендіруге мүмкіндік беруі тиіс.
Өтініш беруші құжаттарды *doc, *docx, *pdf, *xlsx форматында жүктейді. Әр файлдың ең үлкен көлемі 20 мегабайттан аспауы керек. Бұған дейін бұл шектеу 10 мегабайт болатын.
Жаңа норма енгізілді: көпбеттік құжат біртұтас файл түрінде жүктеледі. Егер көпбеттік құжат 20 мегабайттан асса, оны бірнеше бөлікке бөліп жүктеуге рұқсат етіледі.
Құжаттарды тіркеуден бас тарту келесі себептер бойынша жүзеге асырылады:
- тіркелген құжаттар оқылмайтын жағдайда;
- құжат қайталай жіберілген және бұрын ІС СО жүйесінде тіркелген (АППК шеңберінде қаралуға жататын өтініштерден басқа);
- электрондық цифрлық қолтаңбаның түпнұсқалығы сәйкес келмесе;
- құжат осы сотқа арналмаған болса;
- өтініштерге, шағымдарға, өтінішхаттарға және үндеулерге қосымшада көрсетілген құжаттар мен материалдар қоса берілмесе;
- жүктелген құжат таңдалған бөлімге сәйкес келмесе.
Сонымен қатар, соттың автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде электрондық құжатқа қойылатын техникалық талаптар мен оны қарау қағидаларына өзгерістер енгізілді.
Электрондық құжатқа қоса берілетін құжаттардың рұқсат етілген форматтары:
- PDF;
- DOC, DOCX – мәтіндік формат;
- XLS, XLSX – кестелік формат.
Еске салайық, бұған дейін TIFF, JPEG, JPG графикалық форматтарында файлдарды жүктеуге рұқсат етілетін.
Өзгерістерге сәйкес, электрондық құжат файлының ең үлкен рұқсат етілген көлемі 10 мегабайттан 20 мегабайтқа дейін ұлғайтылды.
Көпбеттік құжат біртұтас файл түрінде жүктеледі. Егер мұндай файлдың көлемі 20 мегабайттан асып кетсе, оны бөліп жүктеуге рұқсат беріледі.
2025 жылғы 1 шілдеден бастап азаматтық немесе әкімшілік сот ісін жүргізу бөлімінде авторизация процедурасынан өткен соң, өтініш беруші электрондық құжатты жолдау үшін сот сатысын таңдайды:
- бірінші сатыдағы сот өндірісі;
- апелляциялық сатыдағы сот өндірісі;
- кассациялық сатыдағы сот өндірісі;
- Жоғарғы Сот өндірісі.
Өтініш беруші талап арыздың (өтініштің), шағымның, кассациялық шағымның, пікірдің және басқа да құжаттардың электрондық нысанын толтырады, олар ҚР Азаматтық процестік кодексіне (ГПК) және (немесе) ҚР Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексіне (АППК) сәйкес келуі тиіс.
Талаптар бөліміне келесі мазмұндағы жаңа норма қосылды:
Талап қоюды "Сот кабинеті" сервисі арқылы берген кезде мемлекеттік бажды төлеу бойынша кейінге қалдыру Салық кодексінде көзделген мынадай негіздердің бірі болған кезде қаржылық жағдайына қарай ірі кәсіпкерлік субъектісін қоспағанда, жеке тұлғаға оның мүліктік жағдайы немесе заңды тұлғаға берілуі мүмкін:
- табиғи апат, техногендік апат салдарынан келтірілген залал;
- жеке тұлғаға жалақының уақтылы төленбеуі;
- жұмыссыз ретінде тіркелу;
- ауыр ауруға шалдығу және 3 айдан астам уақыт емделу;
- тауарларды жеткізгені, жұмыстарды орындағаны, қызметтерді көрсеткені үшін заңды тұлғаға ақы төленбеуі;
- маусымдық сипаттағы өндіріс және (немесе) тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді сату;
- атаулы әлеуметтік көмек тағайындалуы.
Сондай-ақ, 2025 жылғы 1 шілдеден бастап талап арыздың (өтініштің), шағымның, кассациялық шағымның, пікірдің және басқа да құжаттардың тіркеу мәртебесін және қаралу барысын "Менің істерім" қойындысынан көруге болады.
ЭЦҚ арқылы электронды түрде берілген талап арыздар, апелляциялық және кассациялық шағымдар мен оларға қоса тіркелген барлық құжаттар ГПК және (немесе) АППК талаптарына сәйкес ресімделуі тиіс.
Құжаттарды мемлекеттік архивке тұрақты сақтауға беру тәртібі Ұлттық архив қорының және басқа да архивтік құжаттардың ведомстволық және жеке архивтерде қабылдануы, сақталуы, есепке алынуы және пайдаланылуы қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.
Бұйрық 2025 жылғы 23 маусымнан бастап күшіне енеді, кейбір нормалар 2025 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енеді.