ІТ әлеміндегі қайсарлық

Жаңа күн

Дамир Нұркежанов мүгедектер арбасына таңылғанына қарамастан ІТ саласында айтарлықтай жетістікке жеткен. Ол Талдықорғандағы І.Жансүгіров атындағы Жетісу университетінде бағдарламалаушы мамандығы бойынша білім алып, 2018 жылы «Future-IT» роботтехника мектебін ашқан. Қазір сол мектептің шәкірттері халықаралық деңгейдегі сайыс­тарда топ жарып жүр.

Дамирдің технологияларға қызығушылығы бала кезінен бас­талыпты. Кейін осы қабілетін шыңдап, ІТ әлеміне аяқ басқан.

«Кішкентай кезімде үйдегі магнитофон, DVD сияқты түрлі техниканы бөлшектеп, оларды зерттеуге қызығатынмын. Электроника мен конструктор ойыншықтардан жаңа нәрсе құрастыруға әуестендім. Ал университетке түскен соң роботтехникамен танысып, бұл салаға деген қызығушылығым одан сайын арта түсті. Шетелдік онлайн курстарға қатысып, Алматы мен Астанада өткен жарыстарға барып, тәжірибе жинақтадым. Осылайша, робот құрастыру мен оны бағдарламалауды бір­шама меңгеріп қалдым. Әрине, алғашқы кездері қоғамға пайдасы зор жобалар жасадым деп айта алмаймын. Жаңадан баста­ған­дар секілді, мен де алдымен қа­рапайым қозғала алатын, кедер­гі­ден айналып өтетін немесе қо­қыс жинайтын роботтар жасап көр­дім. Содан кейін барып маңыз­ды жобаларға көштім», дейді ол.

Осылайша, студент кезінен-ақ компьютер бағдарламаларын жазуға дағдыланған Дамир уақыт өте таныстарына ІТ әліппесін жеке-жеке үйрете бастайды. Кейін сол ісінің аясын кеңейткісі келеді. «Құланның қасынуына мыл­тықтың басылуы» дегендей 2019 жылы әлеуметтік жоба жарияланып, Дамир сол сайыстан бір миллион теңге ұтып ала­ды. Сөйтіп бұл қаражатқа кіші­гі­рім кабинет жалдап, үш ноут­бук пен үш роботтехника жина­ғын сатып алып, «Future-IT» мектебінің жұмысын бастап кетеді.

«Ол жылдары Талдықорғанда роботтехниканы үйрететін орта­лықтар, жалпы бұл сала онша дамымаған еді. Сәйкесінше, кел­ген оқушы да аз болды. Алғаш­қыда мектебімізде тек 5-6 бала оқыды. Кейін тәжірибе жинап, таныла бастаған соң қызығушылар да көбейді. Қазір курсқа 180-ге жуық бала қатысады. Олар тұрақ­ты түрде халықаралық олимпиадалар мен байқауларда бақ сы­нып, жүлделі оралып жүр. Ка­­ран­тинде онлайн жұмысқа көш­тік, бірақ роботтехниканы қа­шық­тан үйрету мүмкін емес. Себе­бі бала жабдықтарды қолмен ұстап, өзі робот жасауы керек. Карантиннің басында 300-ге жуық баланы тегін оқыттық», дейді Дамир.

Жалпы, роботқа бағдарлама енгізбесе, ол түкке жарамсыз сувенир болып қалады. Сол себепті бұл орталықта балаларға ең әуелі механизм түрлерін, бағдарламалаудың негіздерін үйретеді. 5-8 жастағылар «Lego Wedo» жинағымен, 8-12 жастағы балалар «Lego»-ның үлкен түрі­мен, 12 жастан асқандар «Arduino» бағдарламасымен робот жасап үйренеді. Бір модуль үш айға созылады. Оны тәмамда­ған оқушы келесі кезеңге көшеді.

«Қазір ұстаз қызметінде жүр­сем де, қоғамға пайдалы робот­техника жасау туралы мақсатым­ды ұмытқан жоқпын. Мысалы, қазіргі уақытта оқушыларыммен бірге зағип жандарға арналған білезік жасап жатырмыз. Бір жолы мектебімізге көру қабі­леті нашар әлдебір азамат келді. Әңгіме арасында далада үнемі таяқ ұстап жүру қиын еке­нін айтты. Алдынан шыға­­тын кедергілер туралы ақпарат беріп, ескертіп тұратын құрылғы ойлап табуымызды өтінді. Біз бірден ақылдасып, оқушылар­мен арнайы құрылғы жасауға кірістік. Негізі шетелде мұндай құрылғылар бар, бі­рақ олардың құны бір миллион тең­геге жетеді. Әрине, ондай баға­дағы затты екінің бірі ала алмайды. Сол себепті біз үш метрге дейін­гі ке­дергіні анықтайтын, оған жақын­даған сайын діріл толқыны артатын қолжетімді білезік жасап жатырмыз», дейді ол.

Иә, Дамир Нұркежановтың өмірі мен қызметі көптеген адамға үлгі боларлықтай. Оның табандылығы, еңбексүйгіштігі және үлкен мақсаттарға ұмтылы­сы жастарға жігер береді. Ол өзі­нің физикалық шектеулерін кедергі емес, мүмкіндік ретінде қарастырып, арманына жетудің жолын тапты. Қазіргі таңда Дамирдің мектебі талай балаға цифрлық дағдыларды үйретіп қана қоймай, олардың сыни ойлау, шығармашылық және инженерлік қабілеттерін дамытып, заманауи технологияларды меңгеруге көмектесіп келеді.