Жыл сайын маусымның үшінші жексенбісінде Медицина қызметкерлерінің күні аталып өтеді. Бүгінде еліміздің денсаулық сақтау саласында 378 мыңнан астам адам еңбек етеді. Оның ішінде 81 мың дәрігер, 190 мың орта буын медицина қызметкері, 54 мың кіші медицина қызметкері, 53 мыңға жуық өзге маман (әкімшілік, әлеуметтік қызметкерлер, психологтер, инженерлер, т.б) бар.
Былтыр Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев медицина қызметкерлерін құқықтық және қаржылық тұрғыдан қорғау жүйесін енгізетін және олардың жауапкершілігін арттыратын, әлеуметтік жағынан қолдайтын заңға қол қойды. Осы арқылы медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру тетігі енгізіліп, сала мамандарын қолдауға бағытталған түзетулер қабылданды. Ауылдық жерлерде кадр тапшылығы бар салаларда жұмыс істейтін мамандарға бір реттік 100 ең төменгі жалақы көлемінде (8,5 млн теңгеден астам) төлем тағайындалды. Нәтижесінде, 2023 жылдың қорытындысы бойынша дәрігер тапшылығы 19%-ға (4864-тен 3954-ке дейін), орта буын медицина қызметкерлерінің жетіспеушілігі 7%-ға (4820-дан 4505-ке дейін) азайды.
Медицинадағы білім сапасын көтеру мақсатында гранттар мөлшері сараланып, медициналық колледждер мен жоғары оқу орындарында оқитын студенттердің шәкіртақысы көбейген. Мемлекет жыл сайын жүздеген студент пен медицина маманын шетелдің жетекші университеттеріне оқуға жібереді. Осылайша, білімі толысқан мамандар шетелдің озық тәжірибесі мен білімін отандық медицинаны дамытуға пайдаланып жүр. Биылғы жылдың алғашқы 5 айының қорытындысы бойынша 1,4 млн адам стационарлық көмек алған. Оның ішінде 399 мыңнан астамы – балалар. 445 мыңнан астам операция жасалса, оның 8,4 мыңы – жоғары технологиялы операциялар. 80 мыңнан астам науқас стационар жағдайында оңалтудан өткен, 3 миллионнан астам реабилитациялық қызмет емханада көрсетілген. Жыл басынан күні бүгінге дейін елдегі емханалар 163 миллионнан астам өтінішке қызмет көрсеткен. Жедел жәрдем қызметі 2,7 млн шұғыл шақыртуға барған. Қолы алтын акушерлердің көмегімен 132 мыңға жуық бала дүниеге келген.
Денсаулық сақтау министрлігі Президент тапсырмасымен медициналық-санитарлық алғашқы көмекті жүйелі түрде трансформациялауды былтыр бастап кетті. Бұл өзгерістер денсаулық сақтау жүйесінің барлық сатысын қамтиды. Яғни өзгерістер заңнамадан басталып, цифрлық шешімдер мен жаңа клиникалық тәжірибелерді енгізумен жалғасады. Мысалы, профилактика мен созылмалы ауруларды басқаруға басымдық бере отырып, алғашқы көмек көрсетудің бірыңғай стандарттары бекітілді. Медициналық білім сапасы күшейді. Мейіргерлік тәжірибе дамып келеді. Енді мейіргерлер де пациенттерді өз бетінше қабылдай алады. Бұған қоса, онкологиялық және жүрек-қан тамырлары ауруларын ерте анықтауға бағытталған скринингтің жаңа түрлері іске қосылды. Кардиология, онкология, эндокринология, басқа да бағыттар бойынша құзыреттілік орталықтары құрылып жатыр. Кейінгі үш жылда елімізде 633 денсаулық нысаны бой көтерген. Олардың қатарында Астанадағы Ұлттық ғылыми онкология орталығының, 200 төсектік орынға шақталған Ұлттық шұғыл медицинаны үйлестіру орталығының нысандары бар. Алматыдан 350 төсектік орын Ұлттық ғылыми жұқпалы аурулар орталығы салынды. «Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында бүгінге дейін 469 алғашқы медициналық-санитарлық алғашқы көмек (МСАК) нысаны салынған. Биыл жылдың соңына дейін тағы 186 нысанның құрылысы аяқталады деп жоспарланған. Бұдан өзге 32 көпсалалы аудандық орталық аурухана заманға сай медициналық жабдықтармен жаңғыртылып жатыр.
Мемлекет басшысы былтырғы Жолдауында медицинада ақпараттың бірыңғай дерекқорын құруды ұсынды. Салаға бөлінген қаражаттың тиімділігін арттыру мәселесін басшылыққа алуды тапсырды. Біріне-бірі байланысы жоқ ондаған бағдарлама мен ақпараттар базасының орнына бірыңғай мемлекеттік медициналық ақпарат жүйесін жасауды жүктеді. Содан беріде салада біршама өзгеріс болды. Айталық, еліміздің денсаулық сақтау саласында 17 ақпараттық жүйе бар болса, осы жүйелерді сегізге қысқартуға қатысты жұмыс басталып кетті. Бірыңғай мемлекеттік медициналық дерекқор әзірленіп жатыр. Жұмыстарды Денсаулық сақтау министрлігі жоспарға сай биыл желтоқсанға дейін аяқтауға тиіс.
Бүгінде медицинадағы 52 мемлекеттік қызметтің 90%-дан астамы толық цифрландырылған. Бірыңғай мемлекеттік медициналық ақпараттық жүйе медициналық көмекті төлеудің бірыңғай жүйесін енгізеді. Осы арқылы «жалған деректердің» жолын кесуге арналған цифрлық бақылау тетіктері іске қосылады. Ситуациялық талдау орталығы Денсаулық сақтау министрлігінің ақпараттық жүйелерімен біріктіріледі. Медициналық ақпараттық жүйелерді интеграциялаудың, модернизациялаудың нәтижесінде медицина қызметкерінің жүктемесі 40%-ға азаяды. Дәрігерлер бүгінге дейін 4 ақпараттық жүйеде жұмыс істесе, қазір соның бірін ғана қолданады.
Денсаулық сақтау министрлігі Мемлекет басшысының, Үкіметтің тапсырмаларын уақтылы әрі сапалы орындау мақсатында медициналық көмекті ұйымдастыруды жетілдіруге күш салып, оның қолжетімділігі мен сапасын қамтамасыз етуге көп көңіл бөледі. МӘМС жүйесін түбегейлі жаңғырту жөнінде жаңа бастамаларды енгізеді. Салаға инвестиция тартуды жалғастырып, ұлттық жоба аясында денсаулық сақтау нысандарын уақтылы пайдалануға беруге басымдық береді. Бірыңғай мемлекеттік медициналық ақпараттық жүйені енгізіп, медицина мамандарын даярлау ісінде сапаны арттыруды пысықтайды. Шын мәнінде ресурстарды тиімді, ашық және ұтымды пайдалану арқылы ғана пациентке бағытталған денсаулық сақтау моделін қалыптастыруға мүмкіндік туады. Жоғарыдағы жоспардың барлығын үйлесімді іске асыруда мәселенің бәрі қаржыландыруға келіп тіреледі. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі жүзеге асырыла бастағалы салаға тиесілі қаражат екі есе көбейді. Қаржы жеткілікті, демек жұмысты тиімді үйлестіре білсе, медициналық көмек сапасын жақсартумен қатар, медицина қызметкерлерінің әлеуметтік жағдайын көтере беруге де әбден болады.