Тоқыма фабрикасы неге тоқтады?

Жобалар

Атырау облысында 2016 жылы түйе мен қойдың жүнін өңдейтін фабрика ашылды. Өңделген жүннен жамылғы шығарыла бастаған еді. Алайда қазір аталған кәсіпорынның жұмысы тоқтап тұр.

«Атырау» әлеуметтік-кәсіпкер­лік корпорациясы» АҚ-ның Актив­терді бас­­қа­ру және еншілес тәуел­ді ұйымдар департаментінің басшысы Руслан Қабиевтің ұсынған ақпаратына сүйен­­сек, фабриканың құры­лысы 2014 жылы басталған. Жоба екі кезеңмен іске асырылыпты.

«Бұл жоба жеңіл өнер­­кә­сіпті дамыту үшін қолға алынды. Қой және түйе жүнін бастапқы өңдеп, кейін одан дайын өнім шы­ғару мақсаты көзделді. Қа­зір тоқыма фабрикасына «Caspiy Lana Atyrau» ЖШС иелік етеді. Аталған кәсіпорынның жарғылық капиталының 49 пайызы «Атырау» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» АҚ-ға тиесілі», дейді Р.Қабиев.

Оның дерегіне сүйенсек, жоба құны 2 432,5 млн теңгені құрай­ды. «Атырау» ӘКК» АҚ тарапынан жобаға жарғылық капитал ретін­де 76,44 млн теңге, мақсатты займ тү­рінде 1 576,1 млн теңге салынған. Ал жоба бас­тамашысы болған инвестор 829,5 млн теңге құйған.

ап

«Жобаның өндірістік қуаты – жылына түйенің 100 тонна, қойдың 350 тонна жүнін өңдеу. Алғашқы өңдеуден өткізілген жүннен 400 мың қума метр жамылғы шығару жос­парланды. Кәсіпорында 2015–2017 жылдары 122 967 кило шикізаттық жүн өңделді. Одан 65 289 тонна өңделген жүн алынды. Бұл – жобада көзделген жылдық қуаттың 27,4 пайызы. Шикізатпен қамту жобалық қуатының 10 пайызынан аспады. Соған қарамастан 2016–2018 жылдары 31,658 тонна жіп иірілді. Осы жылдары 24 391 қума метр матадан 4 591 жамылғы шығарылды. Оған 18 тонна жіп қолданылды», деп мәлімдеді корпорация өкілі.

Алайда 2018 жыл бас­та­лысымен аталған кәсіпорынның басына бұлт үйірілді. Ковид пандемия­­­сы өршіген 2019–2020 жыл­­­дары жұмысы тіптен шатқаяқ­­та­ды. Мұның салдары фабрика өндірісінің тоқтауына себеп болды.

«Фабриканың жұмысын тоқта­туы­на бірнеше себеп әсер етті. Бірін­шіден, айналым қаржысы болмады. Екіншіден, істен шыққан кейбір технологиялық қон­дыр­ғылар мен станоктарды жөндеу мәселесі ше­шімін таппады. Үшіншіден, жобаны іске асыруға бай­ланыс­ты тұ­рақты өнім шы­ғарылмады. Төр­тін­шіден, шикізатты дайындау, на­рық­қа маркетингтік талдау секілді өн­дірістік үдеріс жос­­парланбады. Бесіншіден, дайын өнімді өткізуге байланысты маркетингтік стратегия түзілмеді. Алтыншыдан, маркетолог, қондырғы жө­нін­­дегі техник, тоқыма өнер­кә­сібінің технологі секілді ма­мандардың тап­­шы­лығы туындады», дейді Р.Қабиев.

Корпорация өкілінің пікіріне қарағанда, басты түйткіл шикізат­тық сапалы жүннің тапшылығынан туындаған. Әсіресе облыс аумағынан табылған жүн­нің сапасы төмен болып шыққан.

«Өйткені Атырау облысында еділбай тұқымдас қой өсіріледі. Қойдың бұл тұқымы ет бағытын­да өсі­­рі­летіндіктен, оның жүнінің талшығы ірі болып келеді. Мұндай жүнді тоқыма саласына қолдану мүмкін емес. Ал жіңішке және жартылай жіңішке талшықты жүн меринос, цегай және кросбред тұқым­ды қойдан алынады. Қойдың бұл тұқымдары Қазақстанда, Ресейдің Қал­мақ және Дағыстан Респуб­ли­касында бар», дейді Р.Қабиев.

Бұл фабриканың жұ­мысы қашан жанданатынын дөп басып айту қиын. Дегенмен «Атырау» әлеу­мет­тік-кәсіпкерлік корпорациясы» АҚ жүн фабрикасын қайта жандандыру үшін инвестор іздеп жатыр. Жобаға қосымша қаржы салу қажеттігі туындап отыр.

«Инвес­торларға қойы­латын бір­­неше талап бар. Біріншіден, қы­зы­ғушылық танытқан инвес­­тор­дың то­қыма өнер­кә­сі­бінде тәжі­рибесі болуы қажет. Екін­шіден, шы­­ға­рылаған өнім­дерден барынша та­­быс табатындай тиімді техникалық-эко­­но­микалық модель енгізу керек. Үшіншіден, кәсіпорын өнімінің өзін­дік құнын төмен­детіп, ықшамдау жо­лымен шығынды азайтқаны жөн. Төртіншіден, аудандарда және Ресейдің көршілес өңір­лерінде ши­кізаттық жүн жинайтын пункттер ашу керек. Бесіншіден, өнім өткізуге байланысты маркетингтік бағдарлама әзір­леп, ұзақ­мер­зімді ке­лісім­­шарт жасауын талап ете­міз», дейді департамент директоры.

«Caspiy Lana Atyrau» ЖШС-нің жүн фабрикасында бұрын 40 адам жұмыс істесе, қазір тек директор ғана қалыпты. Мұнда басшыдан өзге жұмыс істейтін бірде-бір адам жоқ.

Атырау облысы